Get premium membership and access questions with answers, video lessons as well as revision papers.

Zitavuma, Zitakoma, Nitakwima, Mti-mle.

Soma shairi lifuatalo kisha ujibu maswali.
Zitavuma,
Zitakoma,
Nitakwima,
Mti-mle.

Na muda nikisimama,
Nitatongoa nudhuma,
Kwa tenzi zilizo njema,
Nilisifu mti – mle.

Tazipanga tathlitha, tungo zilizo na hekima,
Za huba na thiatha, za kuburudi mitima,
Mashairi mabuthutha, musome mnaosoma.

Mti nishainukia,namea kuwa mzima,
Mizizi yadidimia, ardhini imeuma,
Nanena kitarbia, tungo zilizo adhama
Japo ni tungo za zama, mti-mle hutumia.

Zingavuma zitapusa, pepo kali zitakoma,
Dharuba kinitikisa, mti-mle huinama,
Huyumba nikaziasa, matawi yakakingama,
Gharika ikishapisa, hurudi nikawa wima,
Na tungo za takhimisa, mti-mle huzipima.

Maswali
(1) Shairi hili ni la kimapokea. Toa sababu mbili kuunga kauli hii.
(2) Taja bahari kuu ya ushairi ambayo imetumiwa na mshairi. Fafanua.
(3) Fafanua dhamira ya mshairi.
(4) Kwa kutoa mifano bainisha tamathali mbili za usemi zilizotumika katika shairi hili.
(5) Eleza jinsi mshairi ametumia idhini ya ushairi katika utungo huu.
(6) Andika ubeti wa nne kwa lugha natharia.
(7) Mshairi anamaanisha nini anaposema "zingavuma zitapusa, pepo kali zitakoma,"
(8) Eleza toni ya shairi hili.
(9) Eleza maana ya msamiati ufuatao.
i) Nitatongoa
ii) Zitapusa.

Answers

(a)
i) Lina beti
ii) Lina mishororo
iii) Lina vina
iv) Lina mizani
v) Ubeti wa tatu, nne na wa tano una vipande (ukwapi, utao) za kwanza
2. Sakarani
Lina zaidi ya aina moja ya bahari za ushairi. Utenzi, tarbia, tathlitha na takhimisa Kutaja
Ufafanuzi
3. Kujinaki, au kujisifu kwa uwezo wake wa kutunga mitindo tofauti tofauti ya mashairi
4. i) Tanakuzi / kinyume/ ukinzani kama vile - Zitavuma – zitakoma
- zingaruma – zitapusa/zitakoma
ii) Jazanda – mti-mle – Bingwa wa ushairi
Gharika / Dharuba – changamoto anazopitia katika utunzi
iii) Lakabu (msimbo) - Mti – mle (amejiita mti-mle)
5. i) Inkisari - Tazipanga – Nitazipanga
-Na nena – ninanena
-Kuburudi – Kuburundisha
ii) Mazada -Nishainukia – nishainuka
iii) Lugha ya kikale –huba – mapenzi.
tongoa - sifia
iv) Lahaja m.f thiatha – badala ya siasa
Yeyote –kutaja

6. Mimi mti ninaujunzi mpana wa utunzi
Nimekita mizizi yangu barabara katika taaluma hii. Naweza kutunga mashairi aina ya tarbia ambazo ni ungo za heshima. Ingawa ni tungo za zamani, mimi, Mti - Mle huzitunga
7. Hata kukiwako na matatizo /upinzani/changamoto aina yoyote kutakuwa na mwishi wake.
i) Kuna dharau – kuwaita mashairi ni pepo ambazo zitafuma na kukoma
ii) Kuna majivuno -Anajiita mti – mle
-Kuchanganya bahari
8. i) Nitatongoa – Nitasifu/Nitaeleza
ii) Zitapusa – acha, / koma

---

sharon kalunda answered the question on October 1, 2019 at 08:19

Next: Outline briefly the method of ventilation used by locust and cockroach.
Previous: Explain briefly how excess protein are eliminated in the body.

View More Kiswahili Questions and Answers | Return to Questions Index

Related Questions

• Eleza matatizo yanayomkabili mtu anapoitumia lugha yoyote isipokuwa ile ya kwanza.(Solved)
  

  Eleza matatizo yanayomkabili mtu anapoitumia lugha yoyote isipokuwa ile ya kwanza.

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Fafanua mambo matano yanaosababisha kutokea kwa lahaja.(Solved)
  

  Fafanua mambo matano yanaosababisha kutokea kwa lahaja.

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Andika kwa wingi. Mimi ndimi shangazi yake.(Solved)
  

  Andika kwa wingi.
  Mimi ndimi shangazi yake.

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Fafanua matumizi ya po, ki na kwa katika sentensi ifuatayo. Walipokuwa wakilima waliimba kwa furaha. (Solved)
  

  Fafanua matumizi ya po, ki na kwa katika sentensi ifuatayo.
  Walipokuwa wakilima waliimba kwa furaha.
  

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Andika katika hali ya udogo: Mvulana yule alibeba kiti kikubwa (Solved)
  

  Andika katika hali ya udogo:
  Mvulana yule alibeba kiti kikubwa

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Taja sauti zinazotamkiwa kwenye ufizi.(Solved)
  

  Taja sauti zinazotamkiwa kwenye ufizi.

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Onyesha vishazi tegemezi na vishazi huru katika sentensi ifuatayo. Nilimwona Agwambo nilipofika Mombasa (Solved)
  

  Onyesha vishazi tegemezi na vishazi huru katika sentensi ifuatayo.
  Nilimwona Agwambo nilipofika Mombasa
  

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Eleza maana mbili katika sentensi hii. Majambazi walimwibia Letangule gari jipya. (Solved)
  

  Eleza maana mbili katika sentensi hii.
  Majambazi walimwibia Letangule gari jipya.
  

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Tunga sentensi ukitumia viunganishi hivi vya kinyume Ingawaje, ila(Solved)
  

  Tunga sentensi ukitumia viunganishi hivi vya kinyume Ingawaje, ila

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Tunga sentensi moja ili kudhihirisha matumizi ya viwakifishi hivi: i)Semi koloni ii)Mshazari(Solved)
  

  Tunga sentensi moja ili kudhihirisha matumizi ya viwakifishi hivi:
  i)Semi koloni
  ii)Mshazari

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Vinyambue vitenzi vifuatavyo kulingana na maagizo. (i) Ja ................. (tendwa) (ii) La .................(tendesha)(Solved)
  

  Vinyambue vitenzi vifuatavyo kulingana na maagizo.
  (i) Ja ................. (tendwa)
  (ii) La .................(tendesha)

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Pambanua sentensi ifuatayo kwa kutumia kielezo cha mchoro matawi. Mwanafunzi mwenye juhudi amefuzu mtihani. (Solved)
  

  Pambanua sentensi ifuatayo kwa kutumia kielezo cha mchoro matawi.
  Mwanafunzi mwenye juhudi amefuzu mtihani.
  

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Fafanua kwa kutungia sentensi matumizi mawili ya neno beberu.(Solved)
  

  Fafanua kwa kutungia sentensi matumizi mawili ya neno beberu.

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Kanusha katika wingi. Alikuarifu kuhusu yule hajala. (Solved)
  

  Kanusha katika wingi.
  Alikuarifu kuhusu yule hajala.

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Andika.katika usemi halisi Wanzare alimwambia shangazi yake kuwa angekuwa akienda kumtembelea kwake kila mwezi.(Solved)
  

  Andika.katika usemi halisi
  Wanzare alimwambia shangazi yake kuwa angekuwa akienda kumtembelea kwake kila mwezi.

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Unganisha sentensi hizi kwa kutumia kirejeshi cha kati. (i) Kalamu imeibwa (ii) Kalamu ni yangu(Solved)
  

  Unganisha sentensi hizi kwa kutumia kirejeshi cha kati.
  (i) Kalamu imeibwa
  (ii) Kalamu ni yangu

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Tambulisha ina za nomino katika sentensi ifuatayo. Umma katika Jamhuri yetu unataka haki ya kila mja itekelezwe.(Solved)
  

  Tambulisha ina za nomino katika sentensi ifuatayo.
  Umma katika Jamhuri yetu unataka haki ya kila mja itekelezwe.

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Unda nomino mbili kutokana na kitenzi arifu.(Solved)
  

  Unda nomino mbili kutokana na kitenzi arifu.

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Ainisha viambishi katika neno lifuatalo: aliyelima(Solved)
  

  Ainisha viambishi katika neno lifuatalo: aliyelima

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)

• Muhtasari Sikukuu ya wafanyikazi huadhimishwa na wafanyikazi kote ulimwenguni kwa minajili ya kukumbushana na kutanabahishana umuhimu wa mshikamano na umoja katika kudai na kutetea maslahi na...(Solved)
  

  Muhtasari
  
  Sikukuu ya wafanyikazi huadhimishwa na wafanyikazi kote ulimwenguni kwa minajili ya
  kukumbushana na kutanabahishana umuhimu wa mshikamano na umoja katika kudai na kutetea
  maslahi na maendeleo yao. Kwa jumla wafanyakazi hukongamana kwa nia ya kutafakari kuhusu hali
  yao ya baadaye.
  
  Kwa sababu ya umuhimu wa wafanyakazi kuna kila nui ya sababu ya kuienzi sikuhii. Kwao ni siku yao ya kufanya tathmini ya jinsi wanavyotimiza wajibu wao wa kutoa kuzalisha mali pamoja na kutambua changamoto zinazowasakama kwa lengo la kubuni mbinu za kuzikabili.
  
  Aidha siku hii hutoa jukwaa kwa wafanyakazi na viongozi wao kuwapa tuzo wenzao waliobobea katika nyanja mbali mbali za kazi zao. Yaani, ni wakati wa methali, mcheza kwao hutuzwa au la, huangaliwa kwa muktadha wa matumizi. Hata hivyo, ukweli mmoja ni kuwa sio wote waliotamba huweza kutuzwa madhali ni muhali kumtuza kila mtu. Ama thamani na manufaa ya tuzo hupatikana katika uchache wake. Jambo muhimu na Ia kukumbukwa ni kwamba kila mfanyakazi ni mchapa kazi, atuzwe asituzwe!
  
  Jambo ambalo wafanyakazi hawapaswi kufunzwa, labda kukumbushwa tu, ni kuwa waendelee kufanya kazi kwa ari, umahiri na weledi wa hali ya juu. Mradi ni lazima watambue kuwa nafasi yao katika kuleta maendeleo ya kitaifa ni kubwa mno wala haimithilishwi na chochote.
  
  Ni kutokana na kuelewa umuhimu mkubwa wa wafanyakazi ambapo katiba za nchi nyingi kote duniani husabili sahifa nyingi kuangazia masuala ya wafanyakazi. Baadhi ya masuala yanayofafanuliwa ni wajibu wa wafanyakazi na waajiri pamoja na haki za kila kundi ambapo wajibu wa kundi moja ni haki za kundi lingine. Hata hivyo, haiwezekani katiba za nchi kushughuulikia masuala yote ya wafanyakazi. Kwa sababu hii, stakabadhi zingine kama sheria za nchi husika ni adhimu, huduma na mikakati yao hufafanua zaidi kuhusu masuala ya waajiri na waajiriwa. Nyaraka hizi zote huandaliwa katika misingi ya maazimio ya Shirika la Wafanyakazi Duniani yaani ILO.
  Haimhitaji mweledi kutambua kwamba wajibu mkubwa wa kila mwajiri ni kuhakikisha ya kuwa maslahi ya wafanyakazi yamepewa nafasi ya kwanza katika mipango yake yote. Miongoni mwa waajiri wote, serikali ndiyo mwajiri mkubwa. Hivyo basi, serikali inastahili kuwa kwenye msitari wa mbele katika kutunza na kutekeleza maslahi ya wafanyakazi wake.
  
  Jambo linalotamausha ni kushuhudia na kusikia kuhusu visa vingi vya migomo ya wafanyakazi kote duniani wakilalamikia mazingira duni ya kutenda kazi, mishahara midogo, marupurupu madogo na machache, ukosefu wa muda wa mapumziko na kadhalika. Na shani kubwa ni kwamba aghalabu mwajiri anayesusiwa huwa ni serikali. Hofu kubwa hapa ni kwamba serikali zikikosa kujali maslahi ya wafanyakazi wao, waajiri wengine katika sekta ya kibinafsi kama mashirika, taasisi na watu binafsi, hawataona haja ya kufanya hivyo. Na katika hali kama hii basi msemo kwamba kazi isiyo kipimo, mwishowe watu huteta huwa kitulizo kikubwa kwa waajiriwa.
  
  Wanapofikia na kufikishwa katika kiwango hiki, wafanyakazi hupandwa na jazba na kariha isiyoruhusu wala kusikiliza ama yoyote ya vitisho au ushauri ila tu utekelezaji wa matakwa yao!
  Maswali
  (a) Eleza umuhimu wa kuadhimishwa Sikukuu ya wafanyakazi unavyodhihirika katika aya tatu za kwanza.
  Maneno 45-50
  Matayarisho
  Jibu
  
  (b) Kwa kurejelea aya zilizosalia, andika hoja kuu zinazozungumziwa.
  (Maneno 90— 100)
  Matayarisho
  Jibu

  Date posted: September 28, 2019.  Answers (1)