Soma makala yafuatayo kisha ujibu maswali Mwanamke wa kisasa anazaliwa na kukulia katika mazingira yaliyobadilika mno. Matazamio yake maishani ni tofauti na yale ya wanawake walioishi mapote...

Soma makala yafuatayo kisha ujibu maswali
Mwanamke wa kisasa anazaliwa na kukulia katika mazingira yaliyobadilika mno.
Matazamio yake maishani ni tofauti na yale ya wanawake walioishi mapote mawili
yaliyopita; wanawake makamu ya nyanyake na mamaake-kuu.

Yeye hatarajii kuzaliwa, kukua, kuolewa, kuwa mke wa bwana, kumzalia watoto, na
daima dawamu kuwa ‘mwendani wa jikoni’ akawapikia watoto na bwanake chakula; na
akitoka jikoni aelekee shambani kulima, kichakani kuchanja kuni, mtoni kufua nguo na
kuteka maji ya kutumia nyumbani. Mwanamke wa kisasa huandamana na mwanamume.
Akanyangapo mume naye papo huutia wayo wake.

Mwanamke wa kisasa huenda shule na kujifunza yote yafunzwayo huko. Hushindana na
wanawake kwa wanaume na kuibuka mshindi si mara haba. Huibuka mshindi katika
masomo ya lugha, historia, jiografia, hesabu, sayansi na mengineyo, sawa na
mwanamume.

Mwanamke wa kisasa hutaka kufanya kazi za kibega, akazifanya. Akataka kuwa
mwalimu, akawa. Akataka kuwa daktari, akafanikiwa. Almuradi, siku hizi mwanamke
hufanya kazi yoyote ile afanyayo mwanamume. Kuna wanawake marubani wa ndege,
masonara, waashi, wahandishi, madereva wa magari, mawakili, mahakimu, mawaziri
wakuu na hata marais wa nchi. Hakuna kazi isiyofanywa na mwanamke siku hizi.

Mwanamke wa kisasa hateswi akafyata ulimi. Anapohiniwa yeye hupigania haki yake
kwa dhati na hamasa. Katu hakubali ‘mahali pake’ katika jamii alipotengewa na
wanaume wenye mawazo ya kihafidhina yaliyopitwa na wakati.

Siku hizi mwanamke huolewa tu wakati amepata kazi ya kumwezesha kujikimu maishani
au pale anapokuwa na hakika kwamba biashara yake, iwapo ni mfanyi biashara, imepiga
hatua ya kutomrudisha ukutani.

Mwanamke wa kisasa haamuliwi katika jambo lolote, bali hufanya maamuzi yake
mwenyewe. Kwa upande mwingine, mwanamume wa ‘kisasa’, ambaye bado amefungwa
pingu na taasubi za kiume, hapendezwi na mwanamke huyu. Huuma kidole akatamani ya
kale, lakini wapi! Analazimika kumkubali mwanamke huyu kama mshirika sawa
maishani, na kuishi naye, apende asipende. Shingo upande analazimika kukubali kwamba
mabadiliko haya sio mithili ya kiwingu kipitacho, bali ni ya aushi.

a) Msemo ‘mwendani wa vijungu jiko’ unadhihirisha hali gani ya
mwanamke katika jamii?
b) Jamii imemfanya mwanamke kuwa hayawani wa mizigo. Fafanua
c) Eleza maana ya ‘akanyagapo mume papo huutia wayo wake.’
d) Zungumzia maswala ya ndoa na elimu huku ukilinganisha mwanamke wa
kiasili na wa kisasa.
e) Mwanamume wa kisasa anamwonaje mwanamke wa kisasa?
f) Taja mifano minne ya ‘mawazo ya kihafidhina.
g) Eleza maana ya:
(i) Akafyata ulimu……………………………………………
(ii) Ukatani…………………………………………………….
(iii) Taasubi za kiume………………………………………….
(iv) Aushi…………………….………………………………..

---

(a) Mahali pa mwanamke ni jikoni
Kazi yake ni kuitumikia jamii
(b) Anafanyishwa kazi nyingi
(c) Afanyayo mwanamume mwanamke pia hulifanya

(e) Hapendezwi naye. Ni mkaidi, mshindani, mzushi ( 2)
(f) Mahali pake ni jikoni
Akiteswa alipaswa kunyamaza/ kufyata ulimi
Lazima aolewe amzalie mume watoto
Hapaswi kupelekwa shuleni
Anapaswa kufanyiwa uamuzi
Hapaswi kujitetea
Anakazi maalum
(g) (i) Akafyata ulimi – akanyamaza
(ii) Ukatani – umaskini
(iii) Taasubi za kiume fikra/ wazo la kibaguzi/ uchoyo
Mwanamme kuona bora kuliko mke
(iv) Aushi Maisha/ kudumu/ milele/ daima/ alfulela

---

Kavungya answered the question on June 27, 2019 at 08:51

Exams With Marking Schemes

• Grade 1
• Grade 2
• Grade 3
• Grade 4
• Grade 5
• Grade 6
• Grade 7
• Grade 8
• Grade 9
• PP1
• PP2
• Playgroup
• Form 1
• Form 2
• Form 3
• Form 4

Related Questions

---

• Andika upya sentensi ifuatayo ukitumia kirejeshi ( kihusiano) cha ngeli cha mwisho Mwanafunzi anayefanikiwa maishani ni yule anayesoma kwa bidii na pia anayetii wakuu wake (Solved)
  

  Andika upya sentensi ifuatayo ukitumia kirejeshi ( kihusiano) cha ngeli cha mwisho
  Mwanafunzi anayefanikiwa maishani ni yule anayesoma kwa bidii na pia
  anayetii wakuu wake

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Tumia semi hizi katika sentensi kuonyesha maana: (i) Kuchokoachokoa maneno (ii) Kumeza shubiri (Solved)
  

  Tumia semi hizi katika sentensi kuonyesha maana:
  (i) Kuchokoachokoa maneno
  (ii) Kumeza shubiri

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Tunatumia viashiria vya kuthibitisha kwa mfano kitabu kiki hiki. Sasa kamilisha Ni mbwa …………………….. aliyekula chakula cha mtoto (Solved)
  

  Tunatumia viashiria vya kuthibitisha kwa mfano kitabu kiki hiki. Sasa kamilisha
  Ni mbwa …………………….. aliyekula chakula cha mtoto

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Eleza tofauti mbili muhimu za kimaumbile kati ya wanyama (i) Kifaru (ii) Nyati (Solved)
  

  Eleza tofauti mbili muhimu za kimaumbile kati ya wanyama
  (i) Kifaru
  (ii) Nyati

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Watu wafuatao wanafanya kazi gani (i) Mhasibu (ii) Mhazili (Solved)
  

  Watu wafuatao wanafanya kazi gani
  (i) Mhasibu
  (ii) Mhazili

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Tumia viunganishi vingine badala ya vile vilivyotumiwa katika sentensi hizi: (i) Anayetafuta hachoki hata akichoka keshapata (ii) Ngonjeeni hadi washiriki wote wafike (Solved)
  

  Tumia viunganishi vingine badala ya vile vilivyotumiwa katika sentensi hizi:
  (i) Anayetafuta hachoki hata akichoka keshapata
  (ii) Ngonjeeni hadi washiriki wote wafike

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Taja madini mawili ambayo yametukuzwa zaidi, moja kwa thamani yake ya kifedha na nyingine kwa kutengeneza vyuma vigumu kuliko madini mengine (Solved)
  

  Taja madini mawili ambayo yametukuzwa zaidi, moja kwa thamani yake ya
  kifedha na nyingine kwa kutengeneza vyuma vigumu kuliko madini mengine

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Onyesha kielezi, kivumishi, kitenzi na jina katika sentensi: Watu wane walipeperushwa juu kwa juu na upepo mkali (Solved)
  

  Onyesha kielezi, kivumishi, kitenzi na jina katika sentensi:
  Watu wane walipeperushwa juu kwa juu na upepo mkali

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Akifisha kifungu hiki: Nilopomwendea aliniangalia kisha akaniambia siamini kuwa ni wewe uliyeandika insha hii. (Solved)
  

  Akifisha kifungu hiki:
  Nilopomwendea aliniangalia kisha akaniambia siamini kuwa ni wewe uliyeandika
  insha hii.

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Soma makala yafuatayo kisha ujibu maswali yanayofuata Kuna sayansi mpya inayoitwa “cloning” kwa lugha ya Kiingereza. Pengine kwa sasa tuite “kutumbisha.” Sayansi hii tayari imeleta mapinduzi makubkwa... (Solved)
  

  Soma makala yafuatayo kisha ujibu maswali yanayofuata
  Kuna sayansi mpya inayoitwa “cloning” kwa lugha ya Kiingereza. Pengine kwa sasa tuite
  “kutumbisha.” Sayansi hii tayari imeleta mapinduzi makubkwa katika uzalishaji mimea
  na uvunani. Imesemekana ya kwamba, ghairi ya wivu na kijicho baina ya jamii
  mbalimbali ulimwenguni, aina hii ya sayanzi ina uwezo na kuangamiza kabisa janga la
  njaa katika sayari hii yetu. Kivipi? Rahisi kabisa. Ni kwamba mbegu moja tu ya aina
  yoyote ya mmea, baada ya kuneemeshwa vyumba vyake vidogo ambavyo ndivyo hasa
  msingi wa uhai vinaweza kunyunyiziwa dawa maalum ili vitawanyike mara hata
  mamilioni na kuwa mimea kamili…. Mamilioni!
  
  Sayansi hii tarari inatumiwa kukuza viazi na vyakula vingine. Hii ina maana ya kwamba
  mashamba makubwa si muhimu siku hizi, yaani vyakula vingi kabisa vinaweza kukuzwa
  mahali padogo sana. Kwa hivyo hivi karibuni tu, kutakuwa hakuna haja ya kupigania
  mashamba.
  
  Vyema. Hebu sasa tuangalie zilizokwishapigishwa hii sayansi ya “kutumbisha” na mahali
  binadamu alipofika kimaendeleo kwa sababu ya hatua hizo. Jambo la kwanza sayansi hii
  tayari imeshatumiwa kuzalishia wanyama wengi, wengi sana wadogo wadogo kwa lengo
  la kuendeleza mbele utafiti. Kufikia sasa, wanyama hawa waliotengenezwa na binadamu
  katika maabara yake bado wanahifadhiwa mumo humo walimotengenezwa. Hii ni hatua
  kubwa na binadamu anastakili pongezi kwa jinsi anayotumia akili yake kuvumbua ibura
  hizi zote.
  
  Hata hivyo imesemwa kwamba kuchamba kwingi ni kuondoa mavi. Binadamu kama
  ijulikanavyo, anajaribu sana jujitakasa kwa kujitenga mbali sana na asili yake ya unyama
  ili aufikie ubinadamu mkamilifu. Hapana ubaya hapo. Lakini tukirudi nyuma tunakuta ya
  kwamba binadamu sasa aneingia tama kubwa sana kuliko wakati wowote ule. Tamaa hii
  imeletwa na ujuzi wake katika sayansi hii ya “kutumbisha.” Sasa binadamu ana jua
  vizuri sana kwamba kwa vile ana ujuzi wa kutengeza panya na hata kondoo katika
  maabara basi hata ujuzi wa kutengeneza binadamu pia anao! Na hapo ndipo tatizo lilipo.
  Swali hi hili: Je, ujuzi huu utatufikisha wapi? Na kikomo chake kitakuwaje?
  
  Binadamu sasa ujuzi wake unamtia wasiwasi. Wataalam wa sayansi hii wamejiuliza mara
  nyingi nini kitakachotokea ujuzi huu utakapomilikiwa na mwenda wazimu mweledi.”
  Watu kadha wa kadha, miongoni mwao wakiwa wanasiasa wamejiuliza mara
  zisizohesabika swali hili: kama Hitler angekuwa na ujuzi huu, angekuwa na lazima gani
  ya kuwaulia mbali wayahudi milioni sita wasiokuwa na hitia isipokuwa na nywele
  nyeusi na hawakuwa weupe sana kama wazungu? Hitler aliamini ya kwamba “mtu
  mzuri” ni mwenye pua ya upanga (kama mzungu), macho ya buluu nywele rangi ya dhahabu na mwenye kimo cha futi sita au zaidi kidogo. Hivyo lengo lake lilikuwa ni
  kubuni taifa la watu wazuri pekee ambao mwisho watautawala ulimwengu na kuenea
  duniani kote. Katika mpango wake, watu weusi wote wangefaa kuangamizwa tu ili watoe
  nafasi kwa watu aliowaona yeye kuwa bora.
  
  Sasa baada ya sayansi hili ya “kutumbisha” kuvumbuliwa, wataalam wametishika sana.
  Wamewaza jinsi ambavyo Hitler angeweza kufanya kama angekuwa mjuzi wa taaluma
  hiyo.
  
  Kitisho hiki kimezidi kuwatwanga wataalam na wasiokuwa wataalam hivi majuzi tu
  ilipogunduliwa maiti ya msichana wa miaka kumi na mine huko milima ya Andes,
  Amerika ya kusini. Msichana huyo alikuwa ametolewa kafara miaka karne tano zilizo
  pita lakini hakuoza kwa sababu ya baridi kali ya barafu milimani.
  
  Kwa sababu ya dukuduku la uvumbuzi ambalo haliishi dhana za kiajabu ubongo wa
  binadamu, wataalamu wa “kuchezea” maumbile walipomwona msichana huyo maiti,
  upesi upesi wakampima. Walipofanya hivyo wakagundua ya kwamba mayai yake ni
  timamu kabisa wala hayajaharibiwa na mpito wa karne. Papo hapo wengine wakajiwa na
  wazo la kuyatoa mayai hayo na kuyahifadhi kwenye mabara. Tamaa ikazidi zaidi ya
  zaidi. Baadhi ya wataalamu wakajiwa na wazo la “kuyaneemesha” mayai hayo na mbegu
  za uzazui za wanaume. Kwa lengo gani? Kuunda watoto amabo mama yao alikufa
  zamani za kale ili waonekane watakuwa watu wa aina gani!
  
  Sasa fikiria mwenyewe! Watoto hawa wa maabara wakiwa weledi zaidi ya binadamu
  yeyote yeyote wa kisasa lakini watiifu kama mbwa na paka itakuwaje? Hakuna
  atakayefikiria “kutumbisha” ili tuwe na vijitumwa vyetu vipenzi majumbani mwetu
  vinavyofanana nasi badala ya paka na mbwa wasiovishwa nguo?
  
  (a) Andika kichwa kifaacho kwa nakala hii
  (b) Kutumia sayansi ya “kutumbisha” kunaweza kumsaidia binadamu kuangamiza
  mabaa gani mawili yanayomkabili sasa?
  (c) Unadhani ni kwa nini wanyama waliozalishwa kwa kutumia sayansi hii bado
  wamo maabarani?
  (d) Fafanua methali “kuchamba kwingi nikuondoka na mavi” kulingana na muktadha
  wa habari hii
  (e) Kuna ubaya gani kutumbisha watu?
  (f) Mwandishi anaonekana kutishwa sana na uwezekano wa sayansi ya kutumbisha
  kuishia mikononi mwa “wendawazimu weledi” kwani kuna hatari gani?
  (g) Eleza kwa ukamilifu matatizo yanayoweza kuukumba ulimwengu iwapo mayai ya
  msichana wa Andes yatatumbishwa

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Bila kunyambua, andika maneno mawili ambayo yanatokana na shina moja na neno: imani (Solved)
  

  Bila kunyambua, andika maneno mawili ambayo yanatokana na shina
  moja na neno: imani

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Tunga sentensi ya neno moja ambayo ina visehemu vifuatavyo vya sarufi - Kiima - Wakati - Kirejeleo - Kiswahili kitendwa - Kitenzi (Solved)
  

  Tunga sentensi ya neno moja ambayo ina visehemu vifuatavyo vya
  sarufi
  - Kiima
  - Wakati
  - Kirejeleo
  - Kiswahili kitendwa
  - Kitenzi

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Mahali palipohamwa panaitwa? (Solved)
  

  Mahali palipohamwa panaitwa?

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Eleza maana mbili mbili zinazotokana na sentensi zifuatazo (i) Mtoto alitimua mbio, kuona nyoka (ii) Juma alifagia chakula (iii) Sisikii vizuri (Solved)
  

  Eleza maana mbili mbili zinazotokana na sentensi zifuatazo
  (i) Mtoto alitimua mbio, kuona nyoka
  (ii) Juma alifagia chakula
  (iii) Sisikii vizuri

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Andika methali nyingine ambayo maana yake ni kinyume cha Riziki kama ajali huitambui ijapo (Solved)
  

  Andika methali nyingine ambayo maana yake ni kinyume cha
  Riziki kama ajali huitambui ijapo

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Eleza maana ya misemo ifuatayo kwa kuitungia sentensi moja moja Kuramba kisogo Kuzunguka mbuyu (Solved)
  

  Eleza maana ya misemo ifuatayo kwa kuitungia sentensi moja moja
  Kuramba kisogo
  Kuzunguka mbuyu

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Bila kubadilisha maana, andika sentensi zifuatazo ukitumia kirejeleo cha ngeli kifaacho (i) Nyumbu alishinda farasi kukimbia (ii) Milango yote yajifunga ovyo, nenda uakafunge (iii) Hamisi amekata nyasi vizuri... (Solved)
  

  Bila kubadilisha maana, andika sentensi zifuatazo ukitumia kirejeleo cha ngeli
  kifaacho
  (i) Nyumbu alishinda farasi kukimbia
  (ii) Milango yote yajifunga ovyo, nenda uakafunge
  (iii) Hamisi amekata nyasi vizuri
  (iv) Jiwe lile liliangukia matunda

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Andika katika kauli ya kutendesha (i) Nataka upike chakula hiki vizuri (ii) Toa ushuru wa forodhani (Solved)
  

  Andika katika kauli ya kutendesha
  (i) Nataka upike chakula hiki vizuri
  (ii) Toa ushuru wa forodhani

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Badilisha katika udogo kasha uukanushe udogo huo (i) Guu lake limepona baada ya kuumwa na jibwa la jijini (ii) Nyumba yenyewe ilijengwa bondeni karibu na mto (Solved)
  

  Badilisha katika udogo kasha uukanushe udogo huo
  (i) Guu lake limepona baada ya kuumwa na jibwa la jijini
  (ii) Nyumba yenyewe ilijengwa bondeni karibu na mto

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)

• Eleza matumizi ya ‘Po’ katika sentensi hii Nilipofika nilimwona pale alipokuwa amesimama (Solved)
  

  Eleza matumizi ya ‘Po’ katika sentensi hii
  Nilipofika nilimwona pale alipokuwa amesimama

  Date posted: June 27, 2019 .    Answers (1)